Pan
Radosław Sikorski
Marszałek Sejmu RP

Odpowiadając na interpelację nr 30735 złożoną przez Pana posła Tadeusza Tomaszewskiego w sprawie skutków gospodarczych i społecznych likwidacji Elektrowni Adamów w Turku, przekazaną w piśmie z dnia 20 lutego 2015 r., uprzejmie przedstawiam, co następuje.

1. Jakie działania zamierza podjąć Rząd RP na rzecz przedłużenia terminów funkcjonowania elektrowni „Adamów”? 

‹Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 listopada 2010 r. 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (IED) wprowadza mechanizmy derogacyjne, dzięki którym możliwe jest odsunięcie w czasie obowiązku stosowania nowych standardów emisyjnych w zakresie dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyłów. Jednym z takich mechanizmów jest ograniczone odstępstwo (32 000 godzin pracy) zapisane w art. 33 ust. 4. Dyrektywy IED. 

Jednakże, możliwość skorzystania z wydłużonego okresu eksploatacji wymaga spełnienia przez to źródło wszystkich wymagań określonych w art. 146a ust. 2 ustawy - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, z późn. zm.). Warunkami tymi są: całkowita nominalna moc cieplna większa niż 1500 MW, wartość opałowa lokalnego paliwa poniżej 5800 kJ/kg, zawartość wilgoci powyżej 45% wagowo, połączona zawartość wilgoci i popiołu powyżej 60% wagowo i zawartość tlenku wapnia w popiele powyżej 10%. Elektrownia Adamów nie spełnia jednego z ww. warunków, tzn. węgiel jaki spala charakteryzuje się wartością opałową większą niż 5800 kJ/kg.

Komisja Europejska w piśmie z dnia 14 listopada 2014 r., wyraziła opinię, że Elektrownia Adamów nie kwalifikuje się do skorzystania z derogacji z art. 33 ust. 4 (ograniczone odstępstwo 32 000 godzin) dyrektywy IED, ze względu na niespełnienie warunku dotyczącego wartości opałowej lokalnych paliw stałych. Opinia wyrażona przez Komisję Europejską w cytowanym piśmie z dnia 14 listopada 2014 r. jest dla Ministerstwa Środowiska wiążąca i nie pozwala na wyrażenie zgody na skorzystanie przez Elektrownię Adamów z ww. derogacji, bowiem to Komisja Europejska zatwierdza listę krajową instalacji korzystających z tej formy derogacji. W zaistniałej sytuacji Elektrownia Adamów może skorzystać wyłącznie z derogacji z art. 33 ust. 1 dyrektywy IED (ograniczone odstępstwo 17 500 godzin).

Do Ministerstwa Środowiska wpływają liczne apele władz samorządowych i lokalnych oraz organizacji społecznych, wskazujących na konsekwencje likwidacji Elektrowni. Należą do nich zwłaszcza problemy natury technicznej związane z eksploatacją złoża węgla brunatnego oraz natury społecznej. Mają one ścisły związek i wpływ na jakość środowiska w miejscu lokalizacji Elektrowni. Istnieje poważne ryzyko niemożliwości wyczerpania do końca złoża węgla brunatnego. Należy zaznaczyć, że istnieje ścisły związek między produkcją energii a ilością zużytego węgla brunatnego, ponieważ jest to jeden ciąg technologiczny, w związku z powyższym nie ma możliwości okresowego zatrzymania pracy pobliskiej kopalni. Zgoda na ograniczone odstępstwo czasowe 32 000 godzin oznaczałaby wydłużenie okresu funkcjonowania Elektrowni do września 2019 r., co w efekcie pozwoliłoby na całkowite wykorzystanie pokładów węgla brunatnego z tej kopalni. Skorzystanie z tej formy derogacji wpłynęłoby także na złagodzenie skutków społecznych i gospodarczych równoczesnego zamknięcia Elektrowni i pobliskiej kopalni.

Kolejnym skutkiem likwidacji Elektrowni Adamów może być skrócenie okresu dostaw ciepła dla mieszkańców, co w efekcie przyczynić się może do pogorszenia stanu jakości powietrza, ze względu na fakt przechodzenia lokalnej ludności na indywidualne ogrzewanie, a w następstwie spalanie przez nią nieodpowiedniej jakości paliw w indywidualnych źródłach ciepła. Jednocześnie istnieje też ryzyko, że do końca okresu czasu pracy Elektrowni w ramach derogacji 17 500 godzin nie zakończy się budowa nowego źródła ciepła. Obecnie lokalne władze są na etapie wyboru wykonawcy w ramach przetargu publicznego i czas na zakończenie procesu inwestycyjnego może być niewystarczający.

Biorąc powyższe pod uwagę Minister Środowiska w dniu 5 marca 2015 r. pismem znak: DOP-I-023-8/8785/15/ŻW, w świetle zaistniałych nowych okoliczności, wystąpił do Komisji Europejskiej z kolejną prośbą o ponowne wyrażenie opinii w sprawie możliwości skorzystania przez Zespół Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin S.A. w Koninie z odstępstwa czasowego 32 000 godzin.

2. Czy rząd będzie wspierał społeczność powiatu tureckiego w likwidacji skutków zamknięcia elektrowni, tj. zagrożenia związanego z likwidacją miejsc pracy?

Każda informacja o zagrożeniu istniejących miejsc pracy jest obiektem szczególnego zainteresowania Ministra Pracy i Polityki Społecznej, ponieważ ich likwidacja pogarsza sytuację na rynku pracy oraz zwiększa napięcia społeczne wynikające z braku zatrudnienia.

Minister Pracy i Polityki Społecznej nie mając bezpośredniego wpływu na sytuację ekonomiczną przedsiębiorstw i wynikający z niej stan zatrudnienia, koncentruje się na podejmowaniu działań osłonowych wobec osób zagrożonych zwolnieniem z pracy lub już zwolnionych.

Do osób, które utracą zatrudnienie, adresowane jest szerokie spektrum wsparcia określonego w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r., poz. 674 z późn. zm.). Zwalniani pracownicy, którzy zarejestrują się w powiatowym urzędzie pracy mogą, na zasadach ogólnych, skorzystać m.in. z:

- pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego,
- szkoleń,
- stażu,
- przygotowania zawodowego dorosłych,
- prac interwencyjnych,
- robót publicznych,
- prac społecznie użytecznych,
- dotacji i pożyczek na podjęcie działalności gospodarczej i tworzenie nowych miejsc pracy.

Jednocześnie należy wskazać, że obowiązki pracodawców, którzy planują lub dokonują redukcji zatrudnienia, wynikające z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, reguluje art. 70 ww. ustawy, zgodnie z którym pracodawca zamierzający zwolnić co najmniej 50 pracowników w okresie 3 miesięcy jest obowiązany uzgodnić z powiatowym urzędem pracy, właściwym dla siedziby tego pracodawcy lub ze względu na miejsce wykonywania pracy, zakres i formy pomocy dla zwalnianych pracowników, w tym pracowników niepełnosprawnych, dotyczące w szczególności: pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, szkoleń.

Ponadto w przypadku zwolnienia monitorowanego pracodawca jest obowiązany podjąć działania polegające na zapewnieniu pracownikom, przewidzianym do zwolnienia lub będącym w trakcie wypowiedzenia lub w okresie 6 miesięcy po rozwiązaniu stosunku pracy lub stosunku służbowego, usług rynku pracy realizowanych w formie programu. Program może być realizowany przez powiatowy urząd pracy, agencję zatrudnienia lub instytucję szkoleniową. Może być finansowany przez pracodawcę i odpowiednie jednostki administracji publicznej (tj. powiatowy urząd pracy) lub na podstawie porozumienia organizacji i osób prawnych z udziałem pracodawcy.

Pracodawcy, w ramach programu mogą na wniosek pracownika finansować świadczenie szkoleniowe. Świadczenie szkoleniowe jest przyznawane przez pracodawcę na wniosek pracownika i przysługuje po rozwiązaniu stosunku pracy lub stosunku służbowego na czas udziału pracownika w szkoleniach, przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Pracodawca wypłaca co miesiąc zwolnionemu pracownikowi, na podstawie zawartej z nim umowy, począwszy od miesiąca, w którym pracownik rozpoczął szkolenie, świadczenie szkoleniowe w wysokości równej wynagrodzeniu pracownika, obliczanemu jak za urlop wypoczynkowy, nie wyższej jednak niż 200% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Dodatkowo uprzejmie informuję, że z prowadzonego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej monitoringu zwolnień grupowych wynika, że w miesiącu styczniu 2015 r. nie odnotowano zgłoszeń odnośnie planowanych zwolnień grupowych w Elektrowni Adamów w Turku.

3. Czy w powyższej sprawie toczą się rozmowy przedstawicieli rządu i strony społecznej?‹

Uprzejmie informuję, że na forum Trójstronnych Zespołów Branżowych (TZB), powoływanych sukcesywnie od lat 90-tych ub. wieku, jest prowadzony trójstronny dialog sektorowy dla godzenia stron podczas realizacji programów działania rządu oraz rozwiązywania problemów dotyczących funkcjonowania danej branży. Podstawą do powoływania TZB była potrzeba wypracowania modelu podejmowania decyzji społeczno-gospodarczych oraz rozwiązywanie bieżących problemów branż, uwzględniających m.in. różne interesy partnerów społecznych.

W dniu 26 czerwca 2013 roku przedstawiciele związków zawodowych zwiesili swój udział m.in. w pracach trójstronnych zespołów branżowych. Efektem powyższego było odwoływanie na wniosek strony związkowej zaplanowanych posiedzeń Zespołów Trójstronnych, w tym także Zespołów: ds. Branży Energetycznej oraz ds. Branży Węgla Brunatnego. Od tego czasu kolejne próby wznowienia działania trójstronnego dialogu społecznego napotykały sprzeciw strony związków zawodowych.

Resort pracy uważa formułę dialogu społecznego jako jedyną formę pokojowego rozwiązywania trudnych problemów branż, forum wymiany wiedzy, uwag i wniosków w toczących się procesach gospodarczych i opowiada się za bezwzględną potrzebą wznowienia branżowego dialogu społecznego.

Wyrażam przekonanie, że powyższe wyjaśnienia zostaną przyjęte jako wyczerpująca odpowiedź na zagadnienia podniesione w interpelacji Pana posła Tadeusza Tomaszewskiego.

Do wiadomości:
Sekretariat Prezesa Rady Ministrów w KPRM