Temat pierwszych zajęć „Jak nie popełnić plagiatu? Vademecum rzetelności naukowej” dotyczył problemu bardzo trudnego i ważnego we współczesnym świecie, którego cechą jest niemal nieograniczony dostęp do wszelkich form działalności twórczej. Dr Raubo, którą poznaliśmy jako specjalistkę od literatury staropolskiej, tym razem przedstawiła nam problem jak najbardziej aktualny, a o zjawisku plagiatu mówiła z prawnego punktu widzenia jako przestępstwie, za które grozić może kara do 3 lat pozbawienia wolności. Kwestią tą pani doktor zajmuje się od siedmiu lat, uczestnicząc w rozprawach sądowych. Opierając się na własnych doświadczeniach, jako przykłady przytoczyła historie osób ze środowiska naukowego, które poprzez umyślne kopiowanie czyichś prac utraciły tytuły naukowe, a zarazem szacunek i wiarygodność. Ze zdumieniem i niedowierzaniem słuchaliśmy opowieści o przypadkach świadomego podpisywania się pod cudzymi pracami, ale również o zjawisku fałszerstwa czy fabrykacji danych, np. w branży farmaceutycznej, polegającym na wymyślaniu wyników badań lekarskich dla osiągnięcia korzyści materialnych.

Dr Raubo zachęcając nas do czynnego udziału w zajęciach i zadawania pytań, uczulała nas na plagiat i zwracała uwagę, że nie polega on wyłącznie na dosłownym przywłaszczaniu tekstu, ale również na jego parafrazie. Pokazała różnice między plagiatem jawnym i ukrytym, ale przedstawiła również zaskakujące dla nas wszystkich zjawisko autoplagiatu, czyli posługiwania się własnym przepisywanym tekstem w kolejnych pracach.

Podstawowy wniosek wynikający z tych zajęć: „Cytuj i zawsze rzetelnie podawaj źródło, z którego korzystasz!”

Drugą część zajęć poprowadził dobrze nam znany i bardzo lubiany profesor Piotr Łuszczykiewicz, poświęcając je interpretacji krótkiego wiersza Tadeusza Różewicza „Zadanie domowe". Wykład tak różny od szkolnej analizy to połączenie osobistych wspomnień o Różewiczu, erudycyjnych nawiązań malarskich, literackich i filozoficznych, wielu anegdot i dygresji z próbą odczytania „Zadania domowego”.

Rozpoczynając od przywołania słynnych autoportretów, jak obrazy Caravaggia czy rodzimego Stanisława Wyspiańskiego, zastanawialiśmy się nad różnicą między autoportretem malarskim i literackim, wynikającą z odmienności środków wyrazu dwóch dziedzin sztuki. Prof. Łuszczykiewicz podkreślał, jak trudne, często wręcz niemożliwe jest opisanie samego siebie. Jak spojrzeć na siebie w lustrze? Czy to, co w nim widzimy, to twarz, maska czy gęba? Co łatwiej opisać – Lwów i Paryż czy siebie samego? Jaka jest prawda o naszym wnętrzu? Czy przywołując wspomnienie z przeszłości, „opisujemy siebie”, czy raczej „stwarzamy siebie” z tamtych lat (anamnezis)?

Rozważania o literackim autoportrecie miały nas przekonać o wielkości Tadeusza Różewicza, którego wiernym czytelnikiem jest prof. Łuszczykiewicz, dając wyraz swojemu uznaniu w sposób tyleż kolokwialny, co sugestywny.

Trzyletnia współpraca została zakończona w sposób naprawdę udany, a zakres dodatkowej wiedzy, jaką uzyskaliśmy dzięki współpracy z UAM - prawdziwie imponujący. O tych trzech latach opowiemy w najbliższym czasie.

Bartek Dąbrowski i Mariola Maciaszek