Warto przypomnieć historię niejakiego Eugeniusza Kokolskiego, znanego pod pseudonimem „Groźny”, oraz jego oddziału. Jest rok 1945 - Groźny - pracownik Wojskowego Okręgu Sądowego w Łodzi poznaje Jana Budę, pseudonim „Orzeł”, który w tym czasie pracował w agencji prasowej „Polpress”. Tych dwoje, oraz kilka innych osób podejmuję decyzję o utworzeniu tajnej organizacji o nazwie „Niepodległość”, którą szybko przekształcili w oddział partyzancki. Jak tylko zdobyli niezbędną do walki broń wszyscy opuścili Łódź. Działali na obszarach wielu powiatów, zdobywali zaopatrzenie rabując majątki państwowe. Z czasem ich akcje i metody walki stały się nieco brutalniejsze. Po przeprowadzonej w Łodzi zasadzce na grupę wysoko postawionych oficerów, która niestety zakończyła się śmiercią zaatakowanych oficerów, wszyscy należący do oddziału musieli opuścić województwo łódzkie. Punktem, do którego się udali stały się tereny powiatu tureckiego.

Należy wspomnieć, że wojsko, oraz bezpieka nieustannie tropiły ich poczynania. Metody działania partyzantów „Groźnego”, oraz „Orła” skutecznie sparaliżowały działalność komunistów na terenie powiatu tureckiego. Dwaj przywódcy oddziału w kwestii poglądów byli skrajnie narodowi, oraz posiadający antysemickie przekonania zawarte nawet w przysiędze dla nowych członków oddziału.

Przez okres funkcjonowania oddziału, według danych bezpieki, przez ich szeregi przeszło 224 członków. Sytuacja przybrała niekorzystny przebieg w momencie gdy UB zwerbowało do współpracy Józefa Czupryńskiego, który stał się członkiem oddziału. Działalność tego agenta spowodowała, że partyzanci zaczęli przegrywać. Po bezpośrednim starciu w miejscowości Czachulec oddział został pokonany, doznając wielu strat. Osoby, którym udało się przeżyć, zmuszeni byli ukryć się w jednym z gospodarstw we wsi Czyste. Kolejnego dnia doszło do obławy na dom, w którym ukrywali się partyzanci. Podczas obławy śmierć poniósł sam „Groźny”.  Znalezieni tam pozostali członkowie oddziału zostali pojmani i uwięzieni.

Złapani, wiezieni byli w siedzibie UB, która znajdowała się na turkowskim rynku, gdzie dziś znajduję się tablica upamiętniająca ich pamięć. Na uwięzionych wydano błyskawiczny wyrok śmierci, po czym w lasach niedaleko Małoszyny niezwłocznie przeprowadzono egzekucje. Do zabójstwa tych dzieci jak nazywani są przez osoby pamiętające te czasy doszło 16 kwietnia 1946 roku.

Dziś po kilkudziesięciu latach usłyszeliśmy tę historię bezpośrednio z ust kobiet, które były naocznymi świadkami tych wydarzeń. Uczestnicy zebrania upamiętniającego Żołnierzy Wyklętych mieli okazję odwiedzić miejsce dawnego budynku UB, dzisiejszą ul. Wojska Polskiego 8. Następnie zebrani udali się na Cmentarz Komunalny, gdzie stoi grób żołnierzy oddziału partyzanckiego, rozstrzelanych przez funkcjonariuszy UB. Ostatnim miejscem tej niezwykłej lekcji historii był las pod Małoszyną, gdzie doszło do egzekucji.

Swoimi wspomnieniami podzieliła się z nami Pani Anna Musiałowska, która w kwietniu 1946 roku była piętnastoletnią dziewczyną. Głos pani Anny drżał podczas mówienia o tych tragicznych wydarzeniach. Opisała ona jak nieludzko traktowani byli więzieni partyzanci, który walczyli przecież o wolność Polski. Wraz z koleżanką Anną Szyper z ukrycia obserwowały rozstrzelanie.

Opowiedziano o morderstwie sześciu młodych osób, które pozbawiono również godnego pochówku. Ich ciała pozostawały we wspólnej mogile, aż kilkadziesiąt lat. Podczas przebiegu spotkania kilkakrotnie głos zabierał Jerzy Wesołowski, przypominając o tym, że do takich tragedii dochodziło wielokrotnie i być może nadal nie znamy wszystkich ofiar. Wspomniał o tym, jak po latach walczono o uhonorowanie pamięci poległych. Przypomniał jak doprowadzono do ekshumacji masowego grobu, oraz o pogrzebie z honorami jaki się odbył w latach dziewięćdziesiątych.

Ważnym był wątek poruszony przez Dyrektora Muzeum Miasta Turek, Bartosza Stachowiaka mówiącego, iż według dokumentów poznańskiego Instytutu Pamięci Narodowej osobami, które należały do plutonu egzekucyjnego byli mieszkańcy miasta. Uświadomił tym gorzką prawdę mówiącą, że to nie Rosjanie strzelali, a Polak do Polaka. Wszyscy zgodnie potwierdzają, że oddział Groźnego nie wyrządzał krzywdy ludności. Wielokrotnie bowiem partyzantom zarzucano wiele złego, próbując oczernić ich. Dzięki przekazom świadków dziś ich imiona wymawiane są z szacunkiem.

We wszystkich trzech odwiedzonych miejscach złożono kwiaty oraz zapalono znicze. Obecne były delegacje władz miasta oraz starostwa, a także delegacja szkoły Gimnazjum nr 2 oraz mieszkańcy. Na koniec obchodów w momencie pełnym zadumy wszyscy wspólnie odśpiewali fragment hymnu narodowego dla zamordowanych. 

A. Wojtyra