Jak co roku w Piśmie Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” opublikowano ranking wydatków inwestycyjnych samorządów za lata 2018-2020. Jego autorami są Paweł Swianiewicz, profesor ekonomii, kierownik Katedry Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Julita Łukomska, adiunkt tej samej Katedry.

Jak zaznaczają twórcy opracowania, metoda rankingu jest niemal identyczna jak w latach ubiegłych. Według niej bierze się pod uwagę całość wydatków majątkowych z ostatnich trzech lat, w przeliczeniu na jednego mieszkańca, czyli w tegorocznym zestawieniu są to lata 2018–2020. Pozwala to uniknąć dużych, chwilowych wahań wskaźnika, który stanowi podstawę rankingu. - Wydatki inwestycyjne, zwłaszcza w mniejszych jednostkach, cechują się znaczną cyklicznością. W poszczególnych latach mogą być bardzo wysokie, co wiąże się z realizacją ważnej inwestycji, aby potem okresowo spadać do znacznie niższego poziomu. - czytamy w analizie. Bardzo często zdarza się, że wydatki, trafiające do spółek, docelowo są przeznaczane na wsparcie projektów inwestycyjnych, dlatego też, poza wydatkami inwestycyjnymi, uwzględnia się całość wydatków majątkowych. Wydatki majątkowe, niebędące inwestycyjnymi, to jedynie około 2-3% uwzględnianych wydatków. Oprócz tych zapisanych w budżecie, autorzy opracowania biorą także pod uwagę wydatki spółek komunalnych, których działalność inwestycyjna również ma znaczenie.

Według autorów rankingu dominującym działem inwestycji samorządowych stał się transport, wcześniej największą część inwestycji gminnych pochłaniały wydatki na gospodarkę komunalną.

Jako nowe zjawisko podkreśla się dużą rolę dotacji ze źródeł krajowych, przeznaczonych na budowę dróg lokalnych, które szczególne znaczenie mają w przypadku gmin i powiatów, ponieważ stanowią od 30 do nawet 46% wydatków majątkowych tego sektora.

Tegoroczny ranking nie zmienił zbyt wiele na czołowych pozycjach. Swoje miejsca na szczycie niezmiennie od trzech lat zajęły: wśród województw – podlaskie, wśród miast powiatowych - Polkowice, Świnoujście jako miasto na prawach powiatu, wśród mniejszych miast Krynica Morska oraz Kleszczów wśród gmin wiejskich.

Wielkopolska, w porównaniu do lat ubiegłych, zaliczyła awans na miejsce 10 (w roku 2020 było to 11, a w 2019 – 13 miejsce), natomiast jej stolica – Poznań, wśród 18 miast wojewódzkich – znalazła się na 9 pozycji, co oznacza spadek o 4 oczka w stosunku do roku poprzedniego.

A gdzie Turek i powiat turecki?

Na 267 miast powiatowych w zestawieniu, Turek uplasował się na 196 pozycji, co do roku ubiegłego daje spadek o 60 miejsc. Średnie wydatki inwestycyjne na mieszkańca wyniosły w analizowanym okresie to zaledwie 567,67 zł. Dla porównania w dolnośląskich Polkowicach, które w tej kategorii zwyciężyły, jest to kwota 2.606,67 zł na mieszkańca. Nasz powiat zajął miejsce 188 wśród 314 wszystkich powiatów, wydając na jednego mieszkańca średnio 181,94 zł swoich inwestycji. To niewielka różnica w stosunku do lat ubiegłych. W roku 2020 powiat turecki zajmował miejsce o jedno oczko wyżej, natomiast 2 lata temu 178 lokatę. Z okolicznych miast powiatowych, niedaleko na tej liście, bo 10 pozycji wyżej, znalazło się Koło.

Jako ciekawostkę można wspomnieć o pobliskich miastach. Konin i Kalisz w kategorii miast na prawach powiatu uplasowały się odpowiednio na miejscach 8 (spadek z miejsca 3) i 24 (spadek z pozycji 18).

Wśród 610 mniejszych miast znalazła się Dobra. W tym roku ze sporym spadkiem, bo na miejscu 86, w ubiegłym roku było to miejsce 34, a dwa lata wstecz – 35. Drugim z miast w tej kategorii jest Tuliszków, który powoli pnie się w górę. Z pozycji 408 w roku 2019, na 298 w 2020 r., a w tegorocznym zestawieniu na pozycję 295. Wysoką, bo aż trzecią lokatę zajął, dobrze nam znany, choć już z sąsiedniego województwa łódzkiego, Uniejów. W stosunku do ubiegłego roku, to niewielki awans, bo z miejsca 4., lecz biorąc pod uwagę rok 2019, to już skok o 84 oczka. W latach 2018-2020 średnie wydatki inwestycyjne w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosły tu prawie 3.800 zł (Tuliszków – niecałe 830 zł, Dobra – nieco ponad 1.400 zł).

Pozostały jeszcze 1533 gminy wiejskie, a wśród nich 6 z naszego powiatu. Najwyżej w rankingu znalazła się, podobnie jak rok i dwa lata temu, Przykona, jednak odnotowała spadek o 77 pozycji i uplasowała się na miejscu 318. Największy awans zaliczył Malanów, z miejsca 834 w ubiegłym roku na 625 w tegorocznym zestawieniu. Na 1310 miejscu, czyli o 7 pozycji wyżej znalazł się Władysławów. Z kolei największy spadek zaliczyła gmina Brudzew oraz Turek. W pierwszym przypadku to różnica aż 415 oczek, z 668 na 1083 pozycję, natomiast w przypadku gminy Turek różnica ta wyniosła 305, co daje jej w tym roku 765 miejsce. Wśród gmin, które spadły na dalsze pozycje znalazł się również Kawęczyn (spadek z 460 na 799 miejsce).

Dnia 6 października 2021 r. w Katowicach odbyło się XIX Samorządowe Forum Kapitału i Finansów połączone z uroczystą Galą, podczas której laureatom poszczególnych kategorii rankingu wręczono dyplomy i statuetki.

źródło: wspolnota.org.pl