Kiedy nie można wykonać badania RTG?

RTG - nazywane rentgenem, zdjęciem rentgenowskim lub prześwietleniem - to badanie obrazowe, które polega na naświetleniu określonej części ciała wiązką promieniowania rentgenowskiego. Promienie przenikają przez ciało pacjenta i są przez nie częściowo pochłaniane. W dalszej kolejności padają na specjalną błonę fotograficzną, czułą na promieniowanie RTG. Tkanki pochłaniają promieniowanie w różnym stopniu, czego efektem są widoczne na błonie obrazy.Promieniowanie RTG oraz jego właściwości od bardzo dawna były przedmiotem zainteresowań naukowców. Sama nazwa promieni rentgenowskich pochodzi i nazwiska niemieckiego badacza - Wilhelma Röntgena. Już w 1895 roku ogłosił on istnienie takiego promieniowania, a w 1901 roku nagrodzono jego odkrycie nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki.
Obecnie RTG jest powszechnym badaniem, stosowanym w podstawowej diagnostyce medycznej. Najczęściej lekarz kieruje na nie pacjenta w przypadku:
-
podejrzenia zmian pourazowych kości i stawów, tj. złamania, pęknięcia, zwichnięcia, skręcenia,
-
bólu układu mięśniowo-szkieletowego,
-
podejrzenia choroby reumatoidalnej,
-
diagnostyki zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawów,
-
obrzęku płuc,
-
niedrożności jelit,
-
perforacji przewodu pokarmowego,
-
występowania kaszlu i duszności o nieustalonym pochodzeniu,
-
kolki nerkowej.
Ponadto zdjęcia RTG zęba, RTG szczęki czy RTG żuchwy są także niezbędnym elementem współczesnej diagnostyki stomatologicznej. Wykorzystuje się je w szeroko planowanym leczeniu ortodontycznym, protetycznym, implantologicznym itp.
Istnieją jednak przeciwskazania do wykonania badania RTG. Wiąże się to z faktem wpływu promieni X na zdrowie pacjenta. Bardzo duże dawki promieniowania RTG mogą uszkodzić strukturę DNA oraz zwiększyć ryzyko powstawania nowotworów. Z tego powodu podczas badania rentgenowskiego wykorzystuje się minimalne dawki promieni, w ilości bezpiecznej dla człowieka.
Szczególną ostrożność w badaniu RTG zachowuje się w przypadku kobiet w ciąży oraz małych dzieci. Przy tego typu pacjentkach i pacjentach, badanie rentgenowskie wykonuje się tylko w przypadku poważnego zagrożenia życia lub wówczas, gdy przeprowadzenie badania niesie za sobą większe korzyści niż związane z nim ryzyko. Wykonuje się je wtedy z dużą uważnością i najwyższym zachowaniem bezpieczeństwa. Dlatego też RTG nie będzie badaniem pierwszego wyboru dla pacjentek spodziewających się dziecka lub samych maluchów.
Jak wygląda badanie RTG?
Badanie rentgenowskie jest szybkie, bezbolesne i pozbawione stresu. Samo naświetlanie trwa zaledwie kilka sekund i nie powoduje u pacjenta żadnego dyskomfortu fizycznego oraz nie wpływa na jego samopoczucie. Razem z wypełnieniem niezbędnej dokumentacji i przygotowaniem się do badania, cała procedura zajmuje kilkanaście minut.
Podczas badania należy słuchać uważnie wskazówek radiologa, który może prosić o np. nabranie powietrza i wypuszczenie go z płuc, zmianę pozycji czy lepsze wyeksponowanie prześwietlanego miejsca.
RTG nie wymaga wcześniejszego przygotowania - na badanie można przyjść nie rezygnując z codziennych aktywności, przyjmowania lekarstw, posiłków czy napojów. Warto jednak włożyć takie ubranie, które można wygodnie zdjąć lub podwinąć, aby móc swobodnie odsłonić prześwietlaną część ciała. Wyjątek stanowi RTG jamy brzusznej. W tym przypadku kilka dni przed planowanym badaniem należy przyjmować leki, które usuną zalegające w jelitach pęcherzyki gazu. Mogą one wpływać niekorzystnie na wyniki badania, zaburzając ich miarodajność.
Podsumowując, badanie RTG jest szybkim i bezbolesnym badaniem powszechnie wykorzystywanym w specjalistycznej diagnostyce m.in. ortopedycznej, neurologicznej, gastrologicznej, stomatologicznej, czy chirurgicznej. Nie zaleca się wykonywania go jedynie w przypadku kobiet w ciąży i małych dzieci, dla których promieniowanie może być szkodliwe. Lekarze decydują się na nie wtedy w wyjątkowych sytuacjach.
