Kwalifikowane nasiona pszenicy, jakość w genach

Potencjał plonowania oraz cechy użytkowe danej odmiany zostały uzyskane przez złożone prace hodowlane.

W tracie procesu rejestracji odmiany oceniana jest wartość technologiczna ziarna pszenicy i na tej podstawie jest ona sklasyfikowana w określonej grupie jakościowej. Obecnie w Polsce wyróżniamy:

• Klasa E — pszenica elitarna; odmiany w tej grupie mają genetyczny potencjał do osiągania najwyżej wartości technologicznej ziarna, ale wymagają intensywnej agrotechniki

• Klasa A — pszenica jakościowa; odmiany o dobrej i bardzo dobrej wartości przemiałowej, jednak o niższej wartości technologicznej niż Klasa E

• Klasa B — pszenica chlebowa; ma akceptowalną wartość przemiałową, ale jednocześnie wysoki potencjał plonowania

  reklama
  

• Klasa C — pszenica paszowa; odmiany z przeznaczeniem do produkcji pasz o niskiej wartości technologicznej 

• Klasa K — pszenica ciasteczkowa; odmiany dedykowane do produkcji ciast i ciasteczek ze względu na pożądane parametry ziarna

Wykorzystując np. kwalifikowane nasiona pszenicy ozimej rozpoczynamy uprawę z możliwie największym potencjałem genetycznym do uzyskania wysokich plonów o jakości zgodnej z profilem odmiany. Odmiany o wyróżniających się cechach użytkowych dostępne są właśnie w firmie Osadkowski.

Jakie cechy ziarna pszenicy decydują o wysokiej wartości technologicznej?

Uprawa pszenicy prowadzona jest w celu uzyskania możliwie wysokiego plonu ziarna, jednak nie można zapominać o tym, że powinien on charakteryzować się odpowiednią jakością. Pozwoli to na zwiększenie efektywności ekonomicznej uprawy. 

Punktem wyjścia jest siew materiału kwalifikowanego, a następnie prowadzenie starannej agrotechniki z uwzględnieniem wszystkich jej elementów, począwszy od nawożenia mineralnego, a kończąc na nawożeniu dolistnym.

Określając wartość technologiczną ziarna pszenicy zwraca się uwagę na takie parametry jak:

• liczba opadania,

• zawartość popiołu,

• gęstość w stanie zsypnym,

• ilość glutenu i zawartość białka,

• także wskaźnik sedymentacyjny Zeleny'ego.

Liczba opadania

Informuje o zawartości enzymów amylolitycznych w ziarnie pszenicy, co jest przydatne do oceny jego przydatności do produkcji mąki oraz do przechowywania. 

Wysoki poziom enzymów amylolitycznych i związana z tym niska liczba opadania wskazuje, że w ziarnie zachodzą jeszcze procesy życiowe. Takie ziarno w trakcie przechowywania wydziela ciepło i wodę, co może prowadzić do znacznych strat w trakcie przechowywania np. na skutek "zagrzewania".

Najlepszym surowcem do produkcji mąki jest ziarno o liczbie opadania wynoszącej od 250 do 350 sekund. Natomiast liczba opadania poniżej 150 sekund dyskwalifikuje ziarno jak surowiec do produkcji mąki ze względu na bardzo wysoką aktywność enzymów. Pieczywo uzyskane z takiej mąki będzie złej jakości. Z kolei zbyt wysoka liczba opadania, przekraczająca 400 sekund świadczy o niskiej aktywności enzymów amylolitycznych i może ograniczać wyrośnięcie pieczywa.

Zawartość popiołu

Parametr ten wskazuje obecność substancji mineralnych w ziarnie, które nadają mu wysoką wartość odżywczą. Najwięcej składników mineralnych zawartych jest w okrywie ziarniaka, dlatego mąka uzyskana z części zewnętrznych ma większą wartość żywieniową. Jego zwartość nie powinna być wyższa niż 1,7%.

Gęstość w stanie zsypnym

Gęstość w stanie zsypnym nazywana jest też masą hektolitra. Jest to cecha opisująca dorodność ziarna, brak jego uszkodzeń oraz jego wykształcenie. Ziarno o dobrej wartości technologicznej powinno mieć gęstość w stanie zsypnym przynajmniej na poziomie 72 kg/hl, a optymalnie powyżej 76 kg/hl.

Ilość glutenu i zwartość białka

Połączenie oceny tych dwóch parametrów daje bardzo ważną informację o przydatności ziarna do produkcji mąki. Optymalnie, gdyby mąka przeznaczona do wypieku chleba zawierała 11,5% białka oraz 25% glutenu w suchej masie. Do celów konsumpcyjnych może być też wykorzystywane ziarno o niższej zawartości białka i glutenu, ale niezbędne będzie jego połączenie z ziarnem o bardzo dobrych parametrach jakościowych. Najczęściej do poprawy parametrów jakościowych wykorzystuje się ziarno odmian z Klasy E, które może zawierać ponad 14% białka i 30% glutenu.

Wskaźnik sedymentacyjny Zeleny'ego

Akceptowalny poziom wskaźnika sedymentacyjnego Zeleny'go kwalifikujący ziarno pszenicy do przemiału jest na poziomie 20-22 cm3. Wartość powyżej 30 cm3 charakteryzuje dobry surowiec, natomiast partie ziarna powyżej 40 cm3, są wykorzystywane jako tzw. poprawiacze.

Parametry jakościowe ziarna podobnie jak poziom plonowania wynika z potencjału genetycznego odmiany. Zastosowania kwalifikowanego materiału siewnego umożliwia wykorzystanie pełni cech dane odmiany. Należy pamiętać o tym, że wraz z każdym rozmnożeniem charakterystyka roślin rosnących na polu "oddala" się od odmiany w stopniu kwalifikacji C1.