Jak powstają diamenty?

Diamenty od wieków fascynują ludzi – uchodzą za symbol luksusu, niezniszczalności i piękna. Ich historia zaczyna się głęboko pod ziemią, w ekstremalnych warunkach, które pozwalają węglowi przeistoczyć się w najtwardszy znany minerał. W ostatnich dekadach obok kamieni naturalnych coraz większą popularność zyskują diamenty syntetyczne. Sprawdźmy więc, jak i z czego powstają diamenty naturalne, a jak tworzy się diamenty w laboratorium.
Jakie są rodzaje diamentów?
Diamenty można podzielić wg różnych kategorii. Ze względu na pochodzenie wyróżniamy:
-
diamenty naturalne – powstają w sposób geologiczny w skorupie ziemskiej i wydobywa się je w kopalniach;
-
diamenty syntetyczne (laboratoryjne) – tworzone są przez człowieka w kontrolowanych warunkach, często niemal nie do odróżnienia od naturalnych.
Naturalne diamenty nie są jednorodne, dlatego dzieli się je ze względu na obecność domieszek azotu i boru:
-
typ I – ma bardzo duże stężenie azotu, jego ściany są gładkie, a krawędzie nieco zaokrąglone; większość naturalnych kamieni wykorzystywanych w jubilerstwie jest tego rodzaju;
-
typ IIa – pozbawiony jest azotu lub zawiera jego minimalną ilość, wyróżnia się kryształami o nieregularnych formach i dużą masą, uznaje się go za prawie idealny;
-
typ IIb – ma domieszkę boru i charakteryzuje się niebieską barwą.
Diamenty naturalne, jak i syntetyczne segreguje się wg tzw. skali 4C (carat z j. ang. karat – jednostka masy, kolor, clarity z j. ang. czystość diamentu i cut, czyli szlif).
Masa diamentu wpływa na jego wielkość, jak i wartość. 1 karat to 0,2 g. Kolor diamentów klasyfikuje się wg skali GIA na 5 grup. Bezbarwne mają oznaczenie od D do F, a te o słabej barwie od S do Z.
Barwę diamentowi nadają inne zawarte w nim minerały. Kamienie mogą mieć kolor: żółty, niebieski, czarny lub brązowy. Najcenniejsze i najrzadsze są diamenty bezbarwne, bez skaz i ciał obcych, czyli o największej przejrzystości.
Szlif nadaje diamentowi styl i decyduje o tym, jak bardzo będzie się mienił. Najpopularniejsze rodzaje szlifów to: brylant, gruszka, princessa, radiant, owal i asscher.
Proces powstawania diamentów naturalnych
Naturalne diamenty rodzą się na głębokości od 140 do nawet 200 km pod powierzchnią ziemi, gdzie panują warunki: ciśnienie ponad 5 GPa i temperatura rzędu 1000–1500°C.
W takich ekstremalnych warunkach atomy węgla łączą się w sieć krystaliczną o wyjątkowej twardości. Następnie w wyniku erupcji wulkanicznych diamenty transportowane są ku powierzchni ziemi w skałach zwanych kimberlitami. Proces ten trwa miliony, a nawet miliardy lat. Najstarsze znane diamenty mają ponad 3 miliardy lat. Naturalne diamenty są rzadkie i unikalne, a ich wydobycie wiąże się z ogromnym wysiłkiem.
Proces powstawania diamentów syntetycznych
Współczesna technologia pozwala tworzyć diamenty w laboratoriach na dwa główne sposoby:
-
Metoda HPHT (High Pressure High Temperature) – polegająca na odtworzeniu warunków geologicznych: bardzo wysokiego ciśnienia i temperatury. W ciągu kilku dni powstają kryształy, które do złudzenia przypominają naturalne.
-
Metoda CVD (Chemical Vapor Deposition) – w tym procesie diament rośnie warstwa po warstwie w komorze próżniowej, gdzie węglowodory rozkładane są do atomów węgla i osadzają na płytce nasiennej. Proces trwa kilka tygodni, ale pozwala precyzyjnie kontrolować jakość i rozmiar kamienia.
Diamenty laboratoryjne pod względem fizycznym i chemicznym są tożsame z naturalnymi. Obecnie najlepsi jubilerzy, tacy jak firma SAVICKI, oferują biżuterię z obiema rodzajami kamieni.
Diament naturalny a diament laboratoryjny – różnice
Podstawową różnicą jest miejsce i czas powstania diamentów: naturalne tworzą się w ziemi przez miliardy lat, a syntetyczne – w ciągu kilku tygodni w laboratoriach.
Diamenty naturalne ze względu na proces powstania mogą zawierać domieszki innych minerałów oraz inkluzje, co czyni je niepowtarzalnymi. Wiele z nich ma wyjątkową wartość kolekcjonerską.
Z kolei produkcja diamentów syntetycznych uznawana jest za ekologiczną i etyczną. Proces w laboratorium nie wiąże się z degradacją środowiska ani z problemem nielegalnej pracy górników.
Wszystkie powyższe cechy diamentów naturalnych sprawiają, że ich cena jest znacznie wyższa niż laboratoryjnych. Różnica zwykle wynosi 20–40%, co sprawia, że osoby z mniej zasobnym portfelem także mogą sobie pozwolić na zakup biżuterii z diamentami.
Proces szlifowania diamentów – czyli jak powstaje brylant
Brylant to diament oszlifowany na szlif brylantowy. Wyróżnia się on co najmniej 58 fasetami, czyli skośnymi ścięciami, płaską taflą w górnej części i szpicem w dolnej. Szlif ten wydobywa maksymalnie światło z wnętrza kamienia.
Proces szlifowania obejmuje kilka etapów:
-
czyszczenie i cięcie kamienia za pomocą lasera lub piły diamentowej na mniejsze elementy;
-
szlifowanie, czyli nadanie mu właściwego kształtu;
-
polerowanie, które pozwala uzyskać idealny połysk.
Dzięki tym etapom zwykły kryształ staje się klejnotem, który trafia m.in. na pierścionki zaręczynowe, kolie i do kolekcji jubilerskich.
źródło: materiał prasowy nadesłany / sponsorowany









