Tak zwany „Wisielec” upamiętnia ofiary II wojny światowej. Napis na nim głosi „Nigdy więcej wojny. Miejsce uświęcone krwią Polaków zamordowanych przez Hitlerowców w latach II wojny światowej 1939-1945. Cześć i chwała bohaterom.”

Dlaczego „Wisielec”?

Wśród wielu mieszkańców krąży opinia, że potoczna nazwa pomnika wzięła się od wieszania w tym miejscu czarownic. Faktycznie w Turku zgładzono w XVII wieku dwie kobiety podejrzane o czary ale zginęły one w płomieniach.

Pierwotny pomnik ku czci ofiar hitleryzmu zaprojektował architekt miejski o Janusz Kaczorowski. Przedstawiał on postać zwisającą z drutu kolczastego i stąd wzięła się potoczna nazwa „Wisielec”. Odsłonięcie pomnika nastąpiło 8 września 1957 roku.

Nie bez znaczenia pozostaje również miejsce gdzie znajduje się pomnik. Targowica, gdzie obecnie znajduje się pomnik była miejscem masowych mordów. Pierwsze zatrzymania przez Wehrmacht miały miejsce we wrześniu 1939 roku. Sąd nad aresztowanymi odbywał się w budynku parafialnym skąd tylnym wyjściem przez ogród wyprowadzani byli na Targowicę. Tam ofiary rozstrzeliwano. Zamordowanych grzebano w miejscu. Nie znana jest pełna, imienna lista ofiar mordów dokonanych na terenie miasta podczas okupacji niemieckiej. Wiadomo, że jesienią 1939 roku Niemcy zamordowali około 300 osób, w egzekucjach masowych i pojedynczych. Większość zginęła na Targowicy.

Obecny kształt pomnika

W latach sześćdziesiątych Turkowskie Towarzystwo Kultury podjęło starania o przebudowę pomnika. Celem było aby artystyczny kształt pomnika możliwie najpełniej przedstawiał atmosferę tragicznych wydarzeń, których miejscem była Targowica. Autorem obecnego kształtu pomnika jest artysta plastyk Jerzy Sobociński.

Powtórne odsłonięcie odbyło się 1 września 1969 roku, w trzydziestą rocznicę wybuchu II wojny światowej.
Pomnik Ofiar Faszyzmu umieszczono w rejestrze Miejsc Pamięci Narodowej.

Co roku odbywają się przy nim uroczystości rocznicowe wyzwolenia miasta spod okupacji hitlerowskiej – 21 stycznia oraz wybuchu II wojny światowej – 1 września.

Co jakiś czas licealiści bądź gimnazjaliści starają się ożywić pamięć o pomniku. Poprzez swoje akcje próbują dotrzeć do młodych ludzi, ze względu na to, że właśnie oni coraz częściej zapominają o wydarzeniach zapisanych na kartach historii, zwłaszcza tej lokalnej.

Niedawno pomnik został odremontowany. Prace polegały na umyciu pomnika, uzupełnieniu tynków oraz odmalowaniu. Przywrócony został pierwotny kolor pomnika czyli szary. Płyty znajdujące się na pomniku zostały wymienione na płyty granitowe z nowymi literami.

źródło: Muzeum Miasta Turku
AK