Co czterdzieści minut ktoś w Polsce otrzymuje diagnozę – nowotwór krwi. Słyszą to rodzice małych dzieci, młodzież, dorośli. Każdy może zachorować, bez względu na wiek, wykształcenie, tryb życia, posiadany majątek... Na szczęście każdy może też pomóc. Dla wielu chorych jedyną szansą na życie jest przeszczep szpiku lub komórek macierzystych od niespokrewnionego dawcy. Losy Dawida, Doroty i Urszuli na zawsze zmieniły się pewnego dnia. Od tamtej pory nic już nie jest takie samo...

Dawid – cichy bohater

Do zgłoszenia się do bazy dawców szpiku kostnego skłoniła Dawida Milczarka kampania społeczna. – To był rok 2009 i zachęciła mnie reklama w internecie – opowiada. – Po wypełnieniu ankiety dostałem pakiet trzech pałeczek, którymi pobrałem wymaz z wewnętrznej części policzka, włożyłem do specjalnej koperty i odesłałem. Po przebadaniu wymazu i wprowadzeniu danych do bazy, Dawid stał się się aktywnym potencjalnym dawcą. Od tego momentu jego zgłoszenie było brane pod uwagę przy każdym przeszukaniu bazy dla pacjentów potrzebujących przeszczepu krwiotwórczych komórek macierzystych z całego świata.

Co roku, co pół roku był kontakt ze strony fundacji DKMS dotyczący aktualizowania danych. O tym, że mogę uratować życie dowiedziałem się rok temu, w wakacje. W listopadzie rozpoczęła się procedura badań i już pod koniec roku wyruszyłem do Poznania oddać szpik. Uwielbiam pomagać ludziom, od wielu lat jestem aktywnym krwiodawcą, mam oddane ponad 20 litrów krwi – opowiada Dawid, który podarował szansę na zdrowie i życie swojemu bliźniakowi genetycznemu – mężczyźnie po 30 roku życia, z Polski. – To tak, jakbym uratował sam siebie – mówi. – Bardzo długo czekałem na drugą wiadomość. Zadzwonili do mnie 25 sierpnia, akurat obchodziliśmy z żoną piętnastolecie naszego małżeństwa. Początkowo były komplikacje, ale w końcu się udało i pacjent ma się dużo lepiej. Uratowało się życie i to jest coś pięknego.

Po minimum dwóch latach od przeszczepu można próbować dowiedzieć się czegoś więcej o biorcy. Oczywiście pod warunkiem, że obie strony wyrażają swoją zgodę. – Mój kolega poleciał na zaproszenie rodziców 13-leniej dziewczynki, której uratował życie, do Brazylii – mówi Dawid. Czy on sam spotka swojego bliźniaka genetycznego, człowieka takiego jak on, któremu w grudniu 2021 roku uratował życie? – Jak zadzwonili do mnie z wiadomością, że uratowałem komuś życie, to tak się rozpłakałem, że nie mogłem się uspokoić. To jest najpiękniejsze, że to cały czas we mnie jest. To, że my to zrobiliśmy, to jeszcze nie dociera, dotrze może jak zobaczę tą osobę, przytulę ją...

Dorota, nad która czuwały anioły

Niejednokrotnie młodzi ludzie, którzy zgłaszają się do bazy DKMS, narzekają, ze tak długo czekają już na czas, kiedy ich szpik będzie wreszcie potrzebny. Takie komentarze bardzo denerwują Dorotę Płóciennik. W 2018 roku sama znalazła się po drugiej stronie – z diagnozą ostra białaczka szpikowa z niekorzystną mutacją FLT3 (dodatni), miała tylko jedną możliwość leczenia – przeszczep komórek macierzystych. Tak naprawdę jak sama mówi, czuwały nad nią anioły. No bo jak inaczej wytłumaczyć to, że akurat jej się udało? Choć w ogólnoświatowej bazie dawców znajdowały się zarówno jej mama, jak i siostra, spokrewnieni dawcy nie wchodzili w tym przypadku w grę. Wszystko z powodu różnorodnych genotypów.

Prawdopodobieństwo znalezienia bliźniaka genetycznego wynosi od 1 do 20 tysięcy, nawet do kilku milionów. Wydaje się, że najbliższy powinien być ten od pozostałych członków rodziny, zwłaszcza rodzeństwa. Tymczasem tylko 25 procent przeszczepień to te, wykonane dzięki dawcom rodzinnym. Pozostałe 75 procent pacjentów musi szukać dawcy niespokrewnionego. „Dzisiejsze rodziny są bardzo małe. Często pacjent ma tylko brata lub siostrę, a coraz częściej nie ma rodzeństwa wcale. Jednak nawet posiadanie wielu braci i sióstr nie daje pewności znalezienia zgodnego Dawcy. Jeśli poszukiwania wśród rodziny nie dadzą rezultatu, przeszukuje się bazy niespokrewnionych potencjalnych Dawców” – czytamy na stronie Fundacji DKMS, w której bazie jest zarejestrowanych ponad 1.7 mln osób. Mimo tego nadal co piąty pacjent nie znajduje zgodnego dawcy. To jest jak szukanie igły w stogu siana. A jednak Dorocie się udało.

Drugie życie Doroty rozpoczęło się 18 października 2018 roku. – Od godziny 11:00 wiem jak wygląda "moje życie". Ta niepozornie wyglądająca, mała czerwona kroplóweczka, a jednak życie, które tak po prostu, bezinteresownie podarowała mi "moja bliźniaczka genetyczna". Najcenniejszy dar nowy, zdrowy szpik. Jestem niesamowicie wdzięczna, że moja bliźniaczka nie bała się podzielić życiem, zarejestrowała się jako dawca szpiku, a gdy przyszedł ten trudny dla mnie czas, nie odmówiła mi pomocy. Dzięki niej mogę cieszyć się tym, że żyje. Gdyby nie ona nie było by mnie tutaj – opowiada. Jej dawczyni jest Niemką. A to już zupełnie niesamowita historia, bo w 2014 mama Doroty, Urszula została dawczynią właśnie dla kobiety z Niemiec…

Urszula, która rozumie obie strony

Urszula Winkler zarejestrowała się w bazie aktywnych dawców już w styczniu 2014 roku. Po jednodniowym pobycie na onkologii w Poznaniu miała, jak sama mówi potrzebę zrobienia czegoś dla innych. Bardzo szybko, po upływie zaledwie kilku miesięcy, okazało się, że jej komórki macierzyste będą komuś potrzebne. Już jadąc na urlop w sierpniu dostała niespodziewany telefon z Warszawy. Okazało się, że jej genotyp jest zgodny w 100 procentach z poszukującą dawcy chorą kobietę z Niemiec. – Wierzę, że dobro wraca – mówi Urszula. – Kiedy w 2018 roku na białaczkę zachorowała moja córka Dorota, w bazie znalazła się trzydziestokilkuletnia kobieta z Niemiec, która dzieląc się swoimi komórkami macierzystymi, uratowała jej życie.

- Bardzo dużo osób, które początkowo rejestruje się w bazie potencjalnych dawców szpiku, w ostatniej chwili zmienia zdanie – mówi Urszula, która ma na swoim koncie kilka osób przekonanych do trwania w decyzji. Takie świadectwa – osób niespokrewnionych z biorcami, które pomagają komuś przeżyć kolejne lata mimo śmiertelnej choroby, są bardzo cenne, szczególnie w ostatnich godzinach przed przeszczepem. To właśnie wtedy większość zdecydowanych na ten krok dawców, zaczyna mieć wątpliwości. – Proszę sobie pomyśleć jaki to jest cios dla kogoś kto za tymi komórkami czeka – mówi Urszula.

Od przeszczepu jej córki minęły już cztery lata. Jak wygląda nowe życie Doroty? Jest kompletnie inne od tego poprzedniego. Dorota mówi, że żyje od jednej kontroli do drugiej. Nie jest to łatwa sprawa, a przecież trzeba znaleźć w sobie dośc siły, żeby dalej być mamą, żoną i córką. – Korzystam z każdej wolnej chwili, spędzam czas z najbliższymi, nie martwię się niczym, żyje z dnia na dzień bez smutków i trosk. Moja historia pokazuje, że życie jest nieprzewidywalne. Pomagajmy innym, gdyż jutro każdy z nas może potrzebować pomocy. Przestańmy zachowywać się, jakbyśmy byli nieśmiertelni, a wszystko co dzieje się obok, nas nie dotyczyło – apeluje Dorota.

Chcesz zostać dawcą szpiku i, w razie potrzeby, uratować życie swojego bliźniaka genetycznego? Jeśli masz od 18 do 60 lat, możesz wypełnić ankietę na stronie DKMS i stać się częścią tej niesamowitej układanki. Oby Twoja pomoc nigdy nie była potrzebna.