Smog to zjawisko atmosferyczne powstałe w wyniku wymieszania się powietrza z dymem i spalinami. W Polsce największym problemem jest smog typu londyńskiego, który występuje głównie zimą. Składa się z tlenków azotu, siarki, węgla i węglowodorów aromatycznych oraz metali ciężkich. Najgroźniejsze dla człowieka są benzo(a)piren i cząsteczki zawieszone w powietrzu: PM2,5 i PM10.

W naszym serwisie pogodowym https://www.turek.net.pl/pogoda można znaleźć aktualne informacje na temat jakości powietrza w Turku. Niestety informacji na temat jakości powietrza w gminach powiatu i znajdujących się w ich obszarze wsi nie można nigdzie zasięgnąć. Przez ostatnich kilkanaście dni, od czasu nastania chłodu, jak wynika z informacji naszego serwisu, jakość powietrza w Turku utrzymuje się stale na złym poziomie. Wskazuje to jasno, że problem smogu dotyka nas bezpośrednio bardzo mocno. Dzięki współpracy z serwisem AIRLY, w naszym serwisie pogodowym na bieżąco możemy śledzić jakość powietrza z dwóch czujników umieszczonych na ul Kaliskiej oraz Kolskiej Szosie do czego gorąco zachęcamy.

Problem smogu powoli zauważyć można także w aktywności mieszkańców na serwisach społecznościowych. W Turku i w Dobrej powstały strony mające na celu skupić osoby widzące problem i chcące  z nim walczyć. Zachęcamy do czynnego udziału: 
Grupa Turek: https://web.facebook.com/Gdzie-w-Turku-%C5%9Bmierdzi-1812994635495154/
Grupa Dobra: https://web.facebook.com/Dobra-bez-smogu-331134274344646/

W komentarzach czytelników Turek.net.pl także można zauważyć rozgorycznie związane z biernością społeczeństwa na temat smogu: 
 

Skąd się bierze smog?

Smog powstaje w bezwietrzne dni z wysokim ciśnieniem atmosferycznym. Wtedy szkodliwe cząsteczki nie unoszą się do góry i pozostają blisko powierzchni ziemi (może to często wyglądać jak mgła). Pojawiający się przez ostatnie dni mglisty pejzaż, który obserwujemy w Turku i miejscowościach ościennych nie jest zwykłą mgłą ale niestety smogiem.

Głównym źródłem kwaśnego smogu są instalacje grzewcze (kotły, piece), służące do ogrzewania domów jednorodzinnych i starych kamienic. Jest tak z kilku powodów: powszechność wykorzystania kotłów i pieców na paliwa stałe w domach jedno- i wielorodzinnych. Ten sposób ogrzewania stosowany jest w ponad 49 proc. polskich gospodarstw domowych. Stosowanie instalacji starego typu, tzw. kopciuchów (albo śmieciuchów), czyli pieców lub kotłów górnego spalania, w których da się spalić praktycznie wszystko, co się do nich wrzuci. Nieumiejętne używanie kotłów górnego spalania, co powoduje wydzielanie się dużych ilości dymu, w którym zawarte są substancje zanieczyszczające powietrze. Używanie paliw niskiej jakości. Oraz ostatnie - palenie odpadami - w ten sposób Polacy pozbywają się nawet 2 mln ton odpadów rocznie. Odpady, trafiające do pieca są bardziej szkodliwe niż jakiekolwiek paliwo.

Kilka ujęć wideo z powiatu nadesłanych do redakcji Turek.net.pl przez czytelników:

Niestety najczęściej nie chcemy reagować nawet gdy sąsiedzi spalają w piecach śmieci, co najwyżej plotkujemy na ten temat. Sytuacja natomiast wymaga od nas działania, gdyż dotyczy to bezpośrednio naszego zdrowia, naszych dzieci, sąsiadów i całej społeczności miejskiej. Wszyscy znamy charakterystyczny zapach palonego plastiku, czarny lub zabarwiony dym z komina, jednak zdajemy się być na to obojętni.

W Turku istnieje możliwość podpięcia się do miejskiego cieplika, który likwiduje palenie w piecach. Niestety z przyczyn technicznych nie we wszystkich gospodarstwach domowych jest możliwość podłączenia do sieci. W innych natomiast przypadkach istnieją bariery finansowe. Przeprowadzenie podłączenia do sieci to jednorazowo duży koszt i są rodziny, których na to nie stać. W związku z tym takie rodziny nie mają wyjścia i muszą palić tradycyjnie w piecach. Inaczej jest we wspólnotach mieszkaniowych, które na instalacje mogą zaciągnąć kredyt i wtedy niezależnie od sytuacji materialnej rodzin mieszkających w danej wspólnocie likwiduje się tradycyjne ocieplanie piecowe.

Wpływ smogu na nasze zdrowie

U osób zdrowych nawet krótkotrwały kontakt ze smogiem wywołuje: stany zapalne, podrażnienie spojówek, krtani i tchawicy, łagodne, przemijające stany zapalne płuc, zmęczenie, spadek tolerancji wysiłku. Z kolei u osób chorych na astmę i POCHP dochodzi do zaostrzenia tych schorzeń, nierzadko ze skutkiem śmiertelnym. Natomiast wieloletni kontakt z zanieczyszczeniami powietrza może prowadzić do rozwoju nowotworów złośliwych, takich jak: rak płuca, rak zatok, nowotwory jamy ustnej, gardła i krtani oraz przełyku, rak nerki.

Smog jest szczególnie groźny dla dzieci, kobiet w ciąży, osób  starszych oraz chorych ze schorzeniami układu oddechowego i alergików. Zanieczyszczenia powietrza szczególnie niekorzystnie oddziałują na zdrowie dzieci i to już w okresie płodowym. Jest to niestety grupa najbardziej narażona na negatywne skutki oddychania zanieczyszczonym powietrzem, objawia się to między innymi przewlekłymi infekcjami górnych dróg oddechowych.

Gdy przekazywane są informacje na temat przekroczenia normy jakości powietrza (z czym do czynienia przez ostatnie dni w Wielkopolsce) ze względu na smog lepiej nie opuszczać bez konieczności domów. Spacery oraz podejmowanie aktywności fizycznej na zewnątrz, przy wysokim poziomie zanieczyszczenia powietrza, nie są dobre dla zdrowia.

Smog w Polsce rocznie zabija nawet 45 tys. osób.

Jak możemy chronić się przed smogiem?

Należy wykazać się troską o siebie i innych. Bacznie śledzić informacje na temat zanieczyszczenia powietrza. Nie obawiać się informowania odpowiednich służb (Policja) o tym, że u sąsiada spalane są śmieci, gdyż robimy to dla dobra nas wszystkich a przede wszystkim dzieci.

Marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta kontrolują przestrzeganie przepisów o ochronie środowiska. Mogą oni upoważnić do kontroli pracowników podległych im urzędów marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych. W związku z tym możemy zawiadomić właściwie każdy urząd a on zobowiązany jest to podjęcia działań wyjaśniających i sprawdzić nasze zawiadomienie. Najważniejsze jest aby podjąć jakiekolwiek działanie.

Zgodnie z prawem odpady można spalać wyłącznie w spalarniach, przeznaczonych do tego celu. Za złamanie tego przepisu (czyli np. palenie śmieci w piecu) grozi mandat do 500zł lub jeżeli sprawa trafi do sądu – grzywna do 5000zł, nawet areszt.

Co władze robią w sprawie smogu?

Niestety na chwilę obecną nie są znane jakiekolwiek konkretne działania ze stron poszczególnych gmin i miast naszego powiatu. Problem smogu jest dobrze znany, nagłaśniany przez media ogólnopolskie, relacji międzyludzkich czy stowarzyszeń działających na rzecz czystego powietrza. To że nie ma żadnych narzucanych odgórnie na samorządy lokalne działań czy akcji profilaktycznych, nie znaczy że nie mogą one podjąć działań na własną rękę dla swoich mieszkańców.

Rząd wdraża ogólnokrajowy program „Czyste powietrze”. O unijne pieniądze mogą się ubiegać jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia oraz jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną. Projekty, które będą realizowane, zakładają wymianę kotłów, pieców oraz urządzeń grzewczych w gospodarstwach domowych, np. inwestycje w kotły elektryczne, olejowe, spalające biomasę lub ewentualnie paliwa gazowe. Wsparciem będą objęte także działania dotyczące wymiany ogrzewania w kotłowniach zasilających kilka budynków lub kotłowni osiedlowych. Dodatkowo w ramach inwestycji możliwe będzie: podłączenie budynków do sieci ciepłowniczej lub chłodniczej; przeprowadzenie termomodernizacji budynku, w którym zaplanowano wymianę urządzenia grzewczego (zakres prac termomodernizacyjnych musi wynikać z audytu energetycznego i musi służyć poprawie oszczędności energii); przebudowa lub budowa infrastruktury technicznej, np. przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych, telekomunikacyjnych lub włókien światłowodowych na potrzeby projektu; wymiana lub montaż czujników tlenku węgla, tzw. czadu; zakup oraz montaż instalacji i urządzeń do produkcji energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych, np. kotły centralnego ogrzewania, kolektory słoneczne, pompy ciepła, ogniwa fotowoltaiczne i inne urządzenia.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu również uruchomił program „Czyste Powietrze”. W październiku br odbyło się w Turku spotkanie informacyjne na temat programu. Wnioski o dofinansowanie można wypełniać drogą internetową, przez stronę Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu.

Co nas czeka?

Najwyższa pora aby w naszym sposobie myślenia na temat spalania śmieci coś się zmieniło. Powinniśmy dla naszego dobra, dla dobra naszych dzieci na całej społeczności lokalnej zacząć działać w sytuacjach, które stanowią dla nas zagrożenie. Musimy przestać się bać zgłaszać odpowiednim służbom i instytucjom gdy ktoś z naszego bezpośredniego otoczenia spala śmieci a z jego komina wydobywa się śmierdzący dym.

Jest to również ten moment, w którym samorządy powinny reagować. Podejmować działania sprawdzające, profilaktyczne i informacyjne.

Jeżeli nic się nie zmieni w naszej mentalności ani władze nie podejmą żadnych działań, smog będzie zbierał coraz większe żniwo.

Domowe czujniki jakości powietrza znajdziesz w sklepie https://www.eltrox.pl

Artykuł opublikowany w grudniu 2018 na łamach portalu Turek.net.pl
AK/MS